Herhangi bir sektörde çalışan veya madencilik sektörü dışında faaliyette bulunan, bir yatırımcının, bir maden ruhsatı projesi iş ortaklığına girerken en başta maden ruhsat alanı içinde bulunan mineral kaynağını, yapacağı ön fizibilite çalışması ile potansiyelini ortaya çıkararak belirli bir görünür rezervi açığa çıkarması için bilimsel araştırma çalışmaları yapması gerekmektedir. İlk önce genel jeokimyasal prospeksiyon yaparak, sahanın tümünü kapsayacak şekilde, maden ruhsat sahasını, eşit aralıklarda poligon noktalarına ayırarak, numune alımı yapılmalıdır. Jeokimyasal numune alımları, kayaç, toprak, bitki gibi çeşitli türlerde olmalıdır. Daha sonra ise bu numuneler uluslararası akredite olmuş jeokimya laboratuvarlarına gönderilmelidir. Bu numunelerin sahadan alımı ve analize gönderiminin bağımsız denetçiler tarafından (bağımsız denetleme şirketleri ki yetkin kişi barındıran, QP, CPG, PGeo.,) denetlenmesi veya QA/QC analizlerinin yapılması gerekmektedir. Yani maden sahasından alınan verilerin her aşamasında verilerin kalitesi ve doğruluğu, yukarıda bahsedildiği gibi kontrol edilmelidir. Aynı zamanda numunelerin analize gönderilmesinde de takip edilecek bazı kurallar işletilmelidir; boş numune, dublicate-tekrar- numune, standart numune gibi. Maden ruhsat sahasının maden jeolojisi haritasi (genel ölçekten detay ölçeğe kadar ;1 /10 000-1/1000) ölçeğinde hazırlanmalı ve bu haritalamada, maden ruhsat sahasındaki kırıklar, faylar, kaya birimleri, bu kayaların değişimleri /alterasyon tipleri ve türleri; (alterasyon haritası), önemli cevherleşme mineral zonları vb işaretlenmelidir. Daha sonra jeokimyasal analiz sonuçları ve mineralojik-petrografik, cevher mikroskobisi anazli sonuçları ile jeokimyasal analiz sonuçlarına dayanarak, maden jeolojisi haritalaması yapılmalıdır. Daha sonra ise gerekli olan alanlarda jeofizik çalışması yapılarak maden ruhsat alanının en zenginleşmiş veya potansiyel olan alanlara genel amaçlı sondaj çalışması önerilir. Bu QA/QC analizleri, çalışmaların her aşamasına ayrı ayrı uygulanmalıdır ve bunu sadece ve sadece bağımsız yetkin kişilerce yapılmalıdır. Yapılan jeokimyasal çalışmalarla ve genel ölçekteki maden jeolojisi haritalarının yapılması ile maden ruhsat sahasının oldukça önemli alanları işletme alanı olarak seçilir ve önerilir. Genel amaçlı yapılan sondaj çalışmaları çoğunlukla maden ruhsat alanı içinde tamamını veya ön araştırma ile belirlenmiş alanda yapılabilir. Önce maden ruhsat alanı içinde ki sondaj çalışmaları genel olarak ve maden ruhsat alanının tamamında yapılabilir, seyrek aralıklarla başlar ve daha sonra ise elde edilen verilere dayandırılarak, olumlu sonuçlara dayanarak, yani potansiyel saha olduğu tespit edilmiş ise ön araştırma süreci sonrasında, sondaj çalışmalarının amacı, hedef alanı, sayısı, derinliği daha detaylı çalışmalarla devam eder. Çoğunlukla sondaj çalışmaları bir işletme izin alanı içinde binlerce metrelere ulaşırken aralıkları ise sondajlar 25 metre aralıklarla yapılmalı sondajlar denetleme fırmasının denetimi her aşamada ve bu firmanın gözetimlerini de QP tarafından yapılmalıdır. 25 metreye kadar da yakınlaşabilir. Cevherleşmenin şekli oldukça değişken ve heterojen yapı ve oldukça yaygın bir dağılım sunuyorsa yani tabakalı değil ise dik sondajların yanısıra eğik sondajlar yapılmalı ve cevher kütlesi çok farklı açılardan yüzeyden delinen deliklerle yoklanmalıdır. Sondaj sayısı genelden özele doğru yani ön fizibilite çalışmasında en az 100 adet sondajla başlanmalı ve daha detay arge için yani görünür ve kesin rezerve ulaşmak için bu sayı en az 1000 adete ulaşmakta zorundadır. Sondaj derinlikleri ise 300 metreyi aşan derinliklerde olmalıdır. Tabiki tüm aşamalarda, çalışmanın her aşamasında QA/QC analizlerinin yapılması yani verilerin kalite ve doğruluğu, yetkin kişilerce onaylanmalıdır. Bunlar, protokollerin oluşturulmasında ayrı, örnek alımında ayrı, sondaj yapımında ayrı, sondaj loglama çalışmalarında (sondaj örneklerin mineralojik-petrografik analizileri, cevher mikroskobisi analizleri, jeokimyasal analizleri ve yorumlanması, bu verilerin sutunlar halinde çizim proğramları ile tablo olarak çizilmesi gerekmektedir) ayrı ayrı her aşamadaki yetkin kişi veya uzmanlarca yapılmalıdır. Ortak olacak bir şirket bu aşamaları göze almalı veya kendisi kontrolünü sağlatmalıdır. Riskleri kendi adına en aza indirecek olan QA/QC analizlerini kendi yaptırmalıdır. Bir maden ruhsatını devir almadan önce yukarıdaki anlatılmaya çalışılan arge çalışmalarını yetkin kişilere yaptırtmalı ve kontrolünü sağlatmalıdır. Yani maden ruhsatı içindeki ilgilendiği mineralizayonun gerçek dağılımının gerçekten bir rezerv oluşturduğunu anlamak zorundadır ve bunlardan sonra bir yatırımcı maden ruhsatını devir alması gerekmektedir. Yani devir almadan önce yukarıdaki çalışmaları genelden özele yapmak, veya yaptırtmak ve denetlendirmek zorundadır. Baştan sona kadar yani genel çalışmalardan detay çalışmalara kadar yapılan tüm aşamalarda, uygulanması gereken prosedürler bazı kuralları içeren raporlama kodları ile açıklanmaya çalışılmıştır (NI 143-101, Jorc Code, Umrek Code vb.,) Buradaki amaç yıllardır maden arge çalışmalarındaki spekülasyonları ortadan kaldırmaktır. Bu kodlama kurallarını, kaynak,ön fizibilite, rezerv çalışmaları gibi her aşamasında da uygulamak maden sahalarındaki mineral potansiyelinin miktarını, rezervini daha doğru olarak ve spekülasyona açık olmadan sağlamayı hedeflemektedir. Bu çalışmaların her aşaması ayrı ayrı ki ilk aşamadan başlayan protokollerin geliştirilmesi ile başlar ve sonuna kadar gider. Burada bağımsız meslek örgütleri tarafından atanmış ve yetkinliği tanımlarla çizilmiş meslekte en az 15 sene tecrübe sahibi olan ve özellikle spesifik olarak belirli konuyu çalışmış olan yer bilimcilerden seçilmektedir. Dünyada bu amaçla CRIRSCO ‘nun tanıdığı meslek organizasyonları ve çeşitli meslek organizasyonları bulunmaktadır ve bunlar yetkin kişileri Qp,CPG, PGeo olarak unvan ve yetki verir. Tüm bu kişiler akredite profesyonel kişilerdir, etik kurallar çerçevesinde değerlendirme ve çalışma yapacağına dair söz vermiştir ve kuralların dışına çıktığında önemli cezai şartları bulunmaktadır. Dolayısı ile spekülasyona maruz kalmamak veya en doğruyu, şeffaf olarak yakalamak için bu kişilerle çalışılması ve projenin başından sonuna kadar teyit ettirilmelidir. Burada QA/QC analizleri ile yani her aşamadaki verilerin kalitesi ve doğruluğu bu yetkin kişilerce kontrol edilmelidir. Tek aşamada yapılmış QA/QC analizleri diğer aşamalarda yapılmamış ise bu karşılıklı kıyaslamak veya doğrulamayı da sağlamayacaktır. Her aşamada bu analizler yapılmalıdır ki her aşamanın çeşitli evrelerinin kıyaslanmasının yapılması doğru olarak kabul edilsin. Genel maden arama çalışmalarının ilk yönlendiricisi jeoloji mühendisidir, diğer meslek gruplarından destek alabilir ancak elde edilen sonuçları işletme aşamasına kadar jeoloji mühendisi yapmak zorundadır ve de İşletme aşamasında da arge faaliyetlerini jeoloji mühendisleri yürütmesi gerekmektedir.
