İlimizdeki birçok tarihi dokunun restorasyonlarında yapılan hatalar ve usulsüzlükler hakkında bazı davaların devam ettiği bilinirken, birçok dosyada Sivas Belediyesi’nin de isminin bulunmasına rağmen mevcut Belediye Başkanı Doğan Ürgüp hakkında neden hiçbir işlemin yapılmadığı, neden yargılanmadığı sorgulanmaya devam ediyor. Ülke gündeminde yargının ele geçirildiği iddiaları konuşulmaya devam ederken, cemaat tarafından desteklendiği belirtilen ve Fethullan Gülen ile görüştüğü bilinen mevcut Belediye Başkanı Doğan Ürgüp’ün bu yargı süreçlerinde korunduğu ihtimallerini de güçlendirmiş oluyor.
Tarihi tescilli Terzioğlu Konağı ve yine tarihi tescilli Çorapçı Hanı başta olmak üzere ilimizdeki birçok eserlerin restorasyonlarında çeşitli hatalar ve usulsüzlüklerin olduğunu daha önce de birçok kez dile getirmiştik.
Söz konusu yanlış ve usulsüz restorasyonların ardından bazı operasyonlar yapılmıştı ve halen mahkeme süreci devam eden davaların da olduğu biliniyor. Bu kapsamda Sivas Belediyesi’nde birçok yetkili ve personelin ifadeleri alınmış, hattı sonrasında bazı tutuklanmalar da olmuştu.
Halen ilimizdeki bazı eserlerle ilgili savcılık kanadında mahkeme süreçleri devam ediyor. Birçok eserde yapılan onca hata ve usulsüzlüğe rağmen bu zamana kadar Sivas Belediye Başkanı Doğan Ürgüp’ün neden yargılanmadığı akıllarda soru işaretleri oluşturuyor.
Öte yandan ülke genelinde yargının ele geçirildiği iddiaları konuşulmaya devam ediyor. Mevcut Belediye Başkanı Ürgüp’ün Fethullah Gülen ile görüşmelerini beyan etmesiyle birlikte, cemaatin Ürgüp’ün arkasında durduğu iddialarını güçlendiriyor.
Bu kadar usulsüz uygulamanın ardından onlarca kişinin ifadelerinin alınmasına rağmen Başkan Ürgüp ile alakalı hiçbir işlem yapılmaması ise bazı dosyaların “Sümen altı mı edildi?” sorusunu akıllara getiriyor.
Seçim çalışmalarında ve ziyaretlerde gayet mütevazı bir profil çizen mevcut Belediye Başkanı Ürgüp’ün bulunduğu konum itibari ile Sivas Belediyesi’nin adının geçtiği her dosya hakkında bilgisinin olabileceği belirtilirken, yargının önümüzdeki süreçte nasıl bir yol izleyeceği merakla bekleniyor.
İlimizdeki tarihi dokularla ilgili yapılan usulsüzlükleri gündeme getirmeye devam ediyoruz... Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından görevlendirilen ve Sivas Cumhuriyet Başsavcılığı’na sunulan Bilirkişi raporunda ilimizdeki birçok tarihi yapıda yapılan hata ve usulsüzlükler ayrı ayrı kaleme alınmış. Gazetemizin ulaştığı Bilirkişi raporunda ilimizdeki bütün eserlerde yapılan incelemeler tek tek kaleme alınmış. Sivas Postası olarak bilirkişi raporunda belirtilen bütün ayrıntıları Sivas Kamuoyuna duyurmaya devam edeceğiz.
Geçtiğimiz yıllardan itibaren ilimiz genelindeki tarihi tescilli yapılarda meydana gelen usulsüzlükleri ve hataların birçoğunu Sivas Kamuoyuna duyurmuştuk. Söz konusu bazı eserlerle ilgili operasyonlar yapılmış, tutuklamalar olmuştu. Kimi eserlerle ilgili ise halen yargı süreci devam ediyor.
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün 04.11.2011 tarih ve 227745 sayılı yazıları eki 03.11.2011 tarih ve 226306 sayılı makam onayı ve Sivas Cumhuriyet Başsavcılığının 23.11.2011 tarihli ve 2011/4415 sayılı yazısına istinaden ilimizdeki tarihi tescilli yapılarda incelemelerde bulunmak üzere 5 kişiden oluşan Bilirkişi heyeti görevlendirilmişti.
Gazetemiz Haber Merkezi’nin ulaştığı Bilirkişi raporunda ilimizdeki Çorapçı Hanı başta olmak üzere Behrampaşa Hanı, Mehmet Ali Bey Hamamı, Taş Han, Gök Medrese ve Paşa Bey Hamamı bitişiğindeki bina ile birlikte daha birçok eserde yapılan incelemeler sonucu birçok usulsüzlüğün tespit edildiği görülüyor.
Bilirkişi raporunda bahsi geçen tarihi dokularla ilgili yapılan tespitleri bir bir Sivas Kamuoyuna duyurarak, gerçekleri gün yüzüne çıkarmaya devam edeceğiz.
Daha önce de sıkça gündeme getirdiğimiz Çorapçı Hanı ile alakalı olarak şu ifadelerde bulunuluyor:
“Belge ve dosya incelemesinde yapılan tespitler:
Sivas İli Merkez Paşa Bey Mahallesinde bulunan tapunun 6 pafta, 2042 ada 2- 3-28 parsellerinde kayıtlı Kayseri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 20.10.1990 gün ve 851 sayılı kararı ile korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescilli Çorapçı Mani`nin restorasyon uygulamalarına ilişkin dosya incelemesinde;
Kayseri Koruma Kurulunun 20.10.1990 tarih ve 851 sayılı kararı ve 25 envanter no ile tescil edildiği dosya içerisindeki raporlardan anlaşılmakta tescil fişi (1) bulunmakta ancak tescil kararı bulunmamaktadır.
Müze Müdürlüğünün 09.06.1997 tarihli raporundan Binada 18.03.1997 tarihinde yangın çıktığı, binanın dış cephesinde hasar olmadığı batı yandaki çift kanatlı ahşap kapının ve birinci kat ahşap çıkmalarda küçük çaplı yangın izlerine rastlandığı, zemin katta avlunun batısındaki revaklarda tahribat olduğu, revakların tavanını oluşturan ahşaplarla beraber birinci kattaki balkonu taşıyan bazı ahşap merteklerin zarar gördüğü yangının tescilli yapıda kısmi bir tahribata sebep olduğu anlaşılmıştır. (2)
Yangın sonrası onarım yapılabilmesi için Kayseri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 10.10.1997 tarih ve 2199 sayılı karar ile rölöve ve restorasyon projelerinin hazırlanması istenmiştir. (3)
Sivas Belediye Başkanlığının mülk sahiplerine 26.02.1999 tarih ve 447 sayılı (4) yazısı ile binanın can ve mal güvenliği açısından tehlike arz etmesi nedeniyle onarılması veya yıkılmasını bildirilmiş sonrasında konu Kurula intikal etmiş. Kurul Müdürlüğünce 19.04.1999 tarih ve 158 sayılı (5) yazısı ile güvenlik önleminin Belediye ve alınması rölöve ve restorasyon projelerinin hazırlanması istenmiştir.
Sivas Belediyesinin 26.12.2006 tarih ve 6916 sayılı (6) yazısı ile kuruldan imar planı değişikliği istenmiştir.
Sivas Kurul 30.01.2007 tarih ve 317 sayılı ara kararında konunun kadastral ve hali hazır durumunun imar planı ile çakıştırılarak sunulmasından sonra yeniden değerlendirilebileceği belirtilmiştir. (7)
02.08.2006 tarihli tapu fotokopisinden 3 nolu parselin mülkiyetinin Sivas Belediyesine geçtiği, 2 nolu parselin şahıslar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetinde kaldığı anlaşılmış ancak 28 nolu parselin kime ait olduğu anlaşılamamıştır. (8)
Sivas Belediye Başkanlığının 22.02.2007 gün ve 302 sayılı yazısıyla Kurulun 317 sayılı kararı ile istenen evraklar gönderilmiş ayrıca koruma alanının belirlenmesi istenmiştir. (9)
Kurulun 12.03.2007 gün ve 384 sayılı kararında imar planı değişikliğinin mülkiyet sorununun çözümlenmesinden sonra değerlendirilebileceği ifade edilmiş ancak koruma alanı konusuna değinilmemiştir. (10)
Fikri YILDIRIMIN 21.03.2008 tarihli dilekçesi ile 2042 ada 20 parselin Çorapçı Hanın Koruma alanında kalıp kalmadığını sorduğu, dilekçenin idarenin evrakından kayıt numarası olmadan Mehmet ALKAN`a havale edildiği ancak Kurul Müdürlüğünün
26.03.2008 tarih ve 246 sayılı cevabi yazısında Mehmet ALKAN`ın parafı olmadan sadece kurul müdürünün imzası ile 2042 ada 20 parselin Çorapçı Hanın Koruma alanında kalmadığının belirtildiği görülmüştür.
Sivas Belediye Başkanlığının 12.11.2009 gün ve 466 sayılı yazısı ile 2-3-28 nolu parsellerde yer alan Çorapçı Han`ın rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri kurula, iletilmiştir. (11)
Raportörün 26.11.2009 tarihli raporu ile projeler eksik bulunmuştur. (12) Kurulun
02.12.2009 gün ve 1491 sayılı kararı ile rölöve projesi eksik olması nedeniyle uygun bulunmamıştır. (13)
Sivas Belediyesinin 14.12.2009 tarih ve 518-943694 sayılı yazısı (14) ile projelerde gösterilen eksikliklerin tamamlanarak sunulduğu belirtilmiştir. 15.12.2009 tarihinde kurul raportörü Eda Keklik`e evrak havale edilmiş, evrak zimmet defterinden raportörün yazıyı 16.12.2009 tarihinde aldığı anlaşılmıştır. Ancak projeler hakkında raportör raporuna rastlanmamıştır. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve Koruma Bölge Kurulları Çalışmaları İle Koruma Yüksek Kuruluna Yapılacak İtirazlara Dair Yönetmeliğin, Kurulların İdari ve Teknik Hizmetlerini düzenleyen 17. maddesinin "Koruma bölge kurullarına yapılan başvurular üzerine; konunun kapsamına göre en az iki uzman tarafından mahallinde inceleme yapılır." Hükmüne rağmen Konu raporsuz olarak. Kurul Müdürlüğü tarafından Kurulda değerlendirilmiştir
15.01.2010 gün ve 1575 sayılı kurul kararında rölöve çizimi ve restitüsyon. projesinin., uygun olduğu kararı alınmış ve restorasyon projesi çatının mevcut formu korunarak?; üzerinde yapılan değişikliklerle onaylanmıştır.(15) Uygulamanın denetimi de KUDEB ile proje müellifine verilmiştir. Ancak 2863 sayılı kanunun 10. Maddesinde Müdürlüğünün idaresinde veya denetiminde bulunan mazbut ve mülhak vakıflara ait taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile gerçek ve tüzelkişilerin mülkiyetinde bulunan cami, türbe, kervansaray, medrese, han, hamam, mescit, zaviye, mevlevihane, çeşme ve benzen kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi koruma kurulları kararı alındıktan sonra, Vakıflar Genel Müdürlüğünce yürütülür..." hükmü doğrultusunda Vakıflar Bölge Müdürlüğüne de denetimde bulunmasının sağlanması gerekmekte idi.
Sivas Belediyesi 07.05.2010 tarih ve 238 sayılı yazısı (16) ile kurul kararı gereği çatının mevcut formuna uygun olarak hazırlanan restorasyon projesi kurula iletilmiş, evrak 11.05.2010 tarihinde kurul raportörü Eda KEKLİK ve Ayla ÖZKUŞAKSIZ`a havale edilmiş evrak zimmet defterinden raportörün yazıyı 11.05.2010 tarihinde aldığı anlaşılmıştır. Ancak projeler hakkında raportör raporuna rastlanmamıştır. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve Koruma Bölge Kurulları Çalışmaları İle Koruma Yüksek Kuruluna Yapılacak İtirazlara Dair Yönetmeliğin, Kurulların İdari ve Teknik Hizmetlerini düzenleyen 17. maddesinin "Koruma bölge kurullarına yapılan başvurular üzerine; konunun kapsamına göre en az iki uzman tarafından mahallinde inceleme yapılır." Hükmüne rağmen Konu raporsuz olarak. Kurul Müdürlüğü tarafından Kurulda değerlendirilmiştir
Kurul 19.05.2010 gün ve 1808 sayılı kararıyla 1575 sayılı karar da istenilen düzeltme çerçevesinde tadilat projesini uygun görmüştür. (17)
Sivas Belediyesinin 31.05.2010 tarih ve 969826 sayılı yazısında çorapçı han ve tescilli konakların onarımında toprak kerpiç yerine tatlı kireç tuğla kullanımında sakınca olup olmadığı sorulmuştur. (18) Kurul Müdürlüğü 02.07.2010 gün ve 858 sayılı yazısında proje müellifine sormadan ve Kuruldan izin alınmadan tatlı kireç tuğla kullanımının uygun olacağı yönünde görüş belirtmiştir.(19)
Oysaki Onaylı Restorasyon projesi ve raporlarında duvarların bölgenin geleneksel yapım yöntemleri doğrultusunda kerpiç tuğla ile doldurulması uygun görülmüş olduğundan malzeme değişikliği yapılabilmesi için proje müellifinin izni ve görüşü alınarak konunun kurul kararına bağlanması gerekliydi.
Kurul Müdürü Musa TÖRNÜK imzalı 29.07.2010 tarihli bilgi notunda (19a), "...Kurulumuzunl8-19-20-21 /07/2010 tarihlerinde Sivas da yapmış olduğu toplantı sırasında 19.07.2010 tarihinde kurul üyeleri tarafından yerinde incelemesi de yapılmıştır" ifadesi yer almaktadır. Ancak Kurul Müdürlüğünün Cumhuriyet Başsavcılığına hitaplı bila tarih ve 266 sayılı yazısından 18-19.07.2010 tarihlerinde kurul toplantısı yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Kurul Müdürlüğü evrakına 29.07.2010 tarih ve 1781 kayıt numarası ile giren Sivas Belediyesinin 29.07.2010 gün ve 980476 sayılı yazısında; uygulama esnasında ortaya çıkan iki adet yarım bodrumun taş duvarlarının özelliğini yitirdiğinden yıkıldığı, yangından etkilenmiş olan güney-batı köşedeki mekanların tamamen onarılamaz halde olduğu ve özelliğini yitirdiği, Kurulun 18.07.2010 tarihindeki toplantısında kurul üyelerinin inşaat mahallin de inceleme yaptığı restorasyon tadilat projesinin hazırlanarak kurula sunulacağı belirtilmiştir.(21) Ancak bu yazı ekinde her hangi bir projenin idareye sunulmadığı görülmüştür.
Kurul Müdürlüğü evrakına 02.08.2010 tarih ve 1832 kayıt numarası ile giren Sivas İl Özel İdaresinin 28.07.2010 gün ve 6989 sayılı yazısında; Çorapçı Han restorasyonun da projeye aykırı uygulamalar yapıldığı için inşaatın durdurulduğu konunun kurulda değerlendirilmesi istenmiştir. (20)
Bu iki yazı üzerine yalnızca Sivas Belediyesinin 29.07.2010 gün ve 980476 sayılı yazısı ilgi tutularak hazırlanan 03/08/2010 tarihli raportör raporunda bodrum katına ait restorasyon projesinin ve pencere detaylarının kurulda değerlendirilmesi önerilmiştir. Evrak zimmet defterinden raportörün Sivas İl Özel İdaresinin 28.07.2010 gün ve 6989 sayılı yazısını 09.08.2010 tarihinde aldığı anlaşılmaktadır. Bu doğrultuda konu Kurul da değerlendirilmiş olup, 06.08.2010 gün ve 1941 sayılı kararda tadilat projesinin uygun olmadığı belirtilmiş ve rekonstrüksiyon projesinin hazırlanarak Kurula sunulması istenmiştir. (22)
Bu süreçte Sivas il Özel İdaresinin 28.07.2010 gün ve 6989 sayılı yazısının da Kurulda değerlendirilmesi gerekirken bu yazı ile ilgili işlem yapılıp yapılmadığı hususu ile ilgili olarak herhangi bir belgeye rastlanmamıştır.
Kurul Müdürü Musa Törnük tarafından hazırlanan 23.08.2010 tarihli bilgi notunda (22c), İl Özel İdaresinin 28.07.2010 tarih ve 6989 sayılı yazısının Kurulun 6.8.2010 tarihinde Tokat Zile ilçesinde yapmış olduğu toplantıya faksla istendiği, konunun gündeme alındığı belirtilmesine rağmen 6.8.2010 tarih ve 1941 sayılı kararda söz konusu yazıdan bahsedilmemektedir.
Sivas Belediyesinin 18.08.2010 gün ve 444 sayılı yazısı ile Mimar Mehmet Yazıcı tarafından hazırlanan rekonstrüksiyon projesi ve statik raporu sunulmuş (23), konu raportör Eda Keklik`e havale edilmiş ancak Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve Koruma Bölge Kurulları Çalışmaları İle Koruma Yüksek Kuruluna Yapılacak İtirazlara Dair Yönetmeliğin, Kurulların İdari ve Teknik Hizmetlerini düzenleyen 17. maddesinin "Koruma bölge kurullarına yapılan başvurular üzerine; konunun kapsamına göre en az iki uzman tarafından mahallinde inceleme yapılır." Hükmüne rağmen Konu raporsuz olarak. Kurul Müdürlüğü tarafından Kurulda değerlendirilmiştir
Alınan 25.08.2010 gün ve 1961 sayılı kararda;
-Tatlı kireç tuğla kullanımının ısı geçirgenlik raporunun sunulması sonrasında değerlendirilmesi,
-Kat planlarının çatkı sisteminin uygun olduğunun, üst örtü çatı atkısının uygun olmadığı fotoğraf ve mevcut durumun göz önüne alınarak yeniden çatı sistemi projesi hazırlanması istenmiştir. (24)
İşlem dosyasında bulunan ve üzerinde iptal edildiği belirtilen kurulun 25.08.2010 gün ve 1961 sayılı kararında (25) referans verilen 28.07.2010 gün ve 1527 - 6989 sayılı yazı ilgi tutulurken geçerli olan aynı gün ve sayılı (25.08.2010 gün ve 1961 sayılı) kararında bu yazı belirtilmeden Belediyenin 18.08.2010 gün ve 444 sayılı yazısı ilgi tutulmuştur. İptal edilen kararda Vakıflar Temsilcisinin imzası bulunurken dosyasındaki geçerli kararda imzası yoktur. Ancak dağıtım yapılan kararda imza varmış gibi işlem yapıldığı görülmektedir. (26) Kurul müdürlüğünden kararın varsa diğer bir nüshası istenmiş ancak Kurul Müdürlüğünün Cumhuriyet Başsavcılığına hitaplı bila tarih ve 266 sayılı yazısından kararın müdürlükte tutulan başka bir nüshası olmadığı anlaşılmıştır.
Sivas Belediyesinin 15.09.2010 tarih ve bila sayılı (Evrak Kayıt No: 15.03.2010/2080) yazısında çatı konstrüksiyon projesi kurul Müdürlüğüne sunulmuş olup yine raportörün raporu olmadan konu Kurulda görüşülmüştür. Alınan 28.09.2010 gün ve 1978 sayılı kararda çatı konstrüksiyon projesi uygun bulmuştur. (28)
Sivas Belediyesinin 19.10.2010 tarih ve bila sayılı (Evrak Kayıt No: 19.10.2010/2310) yazısı (29) ekinde tatlı kireç tuğla kullanımına dair rapor gönderilmiştir. Konu Kurulda değerlendirilmiş ve alınan 25.10.2010 gün, 2018 sayılı kararda restorasyonda kerpiç veya tatlı kireç tuğla kullanılabileceği uygun bulunmuştur. (30)
Korunmasına Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının Yapı Esasları ve Denetimine dair yönetmeliğin 5. Maddesi "... gruplandırılma yapılmadıkça onarım ve yapı esasları belirlenmez." Hükmü gereğince
Yapının grubunun Koruma Bölge Kurulunda değerlendirilerek grup tayini yapılması gerekmektedir. Dosya içeriğinde yer alan tüm kurul kararlarının grup tayini yapılmadan alındığı görülmüştür.
Dosya içeriğinde genelde Sivas Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne ait yazışmalarda hazırlayan uzmanın parafının bulunmadığı, konunun uzman raporu olmadan Kurulda değerlendirildiği, Müdürlüğe sunulan bazı evrak ve projelerin kayıt numarası almadığı görülmüştür.
Mahallinde yapılan incelemeler:
Rekonstrüksiyon uygulamaları sonucunda revakları oluşturan ahşap taşıyıcı dikmelerden bir kısmının yenilendiği görülmekle birlikte, yapıya ait sıva imalatları tamamlandığından yapının ahşap taşıyıcı konstrüksiyonun ne şekilde ve ne kadar eski malzeme kullanılarak yapıldığına yönelik bilgiye ulaşılamamıştır.”
