Yanlış restorasyon kurbanı olarak yıllardır adeta yıkılmayı bekleyen Gök Medrese ile ilgili Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nün girişimleri devam ediyor. İtalyan Restoratör’ün sunduğu raporun ardından Gök Medrese için yeni bir restorasyon süreci başlayacak. Diğer taraftan ilimizdeki tarihi yapıtlarla ilgili hazırlanan bilirkişi raporunda da tarihi yapıda yanlış uygulamaların tespit edildiği görülüyor.
Yıllardır devam eden restorasyon çalışmalarının ardından kaderini bekleyen Sivas’ın önemli taş abidelerinden olan Tarihi Gök Medrese’nin sonu merakla bekleniyor.
Özellikle eski Vakıflar Bölge Müdürü zamanında yanlış restorasyona kurban edilen tarihi yapıt ile alakalı 2011 yılında tutulan bilirkişi raporunda da bazı yanlış uygulamaların bulunduğu da belirtiliyor.
Bilindiği üzere mevcut Vakıflar Bölge Müdürü Ali Veral, tarihi Gök Medrese ile ilgili önemli girişimlerde bulunmuştu. Dünyaca ünlü İtalyan Restoratörü ilimize gelmesinde önemli derecede katkı sağlayan Veral, eserin tekrar kazandırılması için çalışmalarını yürütüyor.
İlimizdeki bazı eserlerde incelemelerde bulunarak örnekler alan İtalyan Restoratör, Gök Medrese başta olmak üzere bu eserlerin restorasyonuna ilişkin bir rapor hazırlayarak Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne iletilecek.
Sivas Vakıflar Bölge Müdürü Ali Veral’in de katıldığı toplantılardan çıkacak sonuç ile birlikte yıllardır kan ağlayan Gök Medrese için yeniden restorasyon çalışmaları başlatılacak.
Kültür ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından geçtiğimiz yıllarda yapılan incelemenin ardından Sivas Cumhuriyet Başsavcılığı’na iletilen bilirkişi raporunda Gök Medrese ile ilgili de önemli tespitlerin yapıldığı gözlemleniyor.
5 kişiden oluşan heyetinin hazırladığı Bilirkişi raporunda Gök Medrese ile ilgili şu ifadelere yer veriliyor:
“Belge ve dosya incelemesinde yapılan tespitler:
Sivas İli Merkez, Gök Medrese Mahallesinde bulunan, tapunun 21 pafta 289 ada 1 parselinde kayıtlı, Gayrimenkul Eski Eserler Anıtlar Yüksek Kurulunun 08.07.1977 gün ve A-646 sayılı kararı ile korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescilli Gök Medresesi restorasyon uygulamalarına ilişkin dosya incelemesinde;
Vakıflar Genel Müdürlüğünün 09.06.2006 tarih ve 2504-9127 sayılı yazısı (1) ile Temel güçlendirme projeleri kurula sunulmuştur. Projeler kurulda görüşülmüş ve 3 kurul üyesinin muhalefet şerhine karşı 6 üyenin kabulü ile 21.06.2006 tarih ve 120 sayılı karar ile uygun görülmüştür. (2) Sivas Vakıflar Bölge Müdürlüğünün 24.09.2007 tarih ve 4896 sayılı yazısı (3) ile koruma alanı sınırının değiştirilmesi talep edilmiştir.
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve Koruma Bölge Kurulları Çalışmaları İle Koruma Yüksek Kuruluna Yapılacak İtirazlara Dair Yönetmeliğin, Kurulların İdari ve Teknik Hizmetlerini düzenleyen 17. maddesinin "Koruma bölge kurullarına yapılan başvurular üzerine; konunun kapsamına göre en az iki uzman tarafından mahallinde inceleme yapılır."
Devamı 3’te…
Hükmüne rağmen Konu raporsuz olarak Kurul Müdürlüğü tarafından Kurulda değerlendirilmiş olup, 17.10.2007 tarih ve 613 sayılı karar (4) ile 289 ada 5-7-9 nolu parsellerin Gök Medrese’nin koruma alanı içine alınması uygun bulunmuştur.
Sivas Vakıflar Bölge Müdürlüğünün 17.12.2007 tarih ve 6547 sayılı yazısı (5) ile çevre düzenleme projesi kurula sunulmuştur.
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve Koruma Bölge Kurulları Çalışmaları ile Koruma Yüksek Kuruluna Yapılacak İtirazlara Dair Yönetmeliğin, Kurulların İdari ve Teknik Hizmetlerini düzenleyen 17. maddesinin "Koruma bölge kurullarına yapılan başvurular üzerine; konunun kapsamına göre en az iki uzman tarafından mahallinde inceleme yapılır." Hükmüne rağmen Konu raporsuz olarak Kurul Müdürlüğü tarafından Kurulda değerlendirilmiş olup, 26.12.2007 tarih ve 724 sayılı karar (6) ile projeler uygun bulunmuştur.
Sivas Vakıflar Bölge Müdürlüğünün 28.10.2008 tarih ve 4816 sayılı yazısı (7) ile çevre düzenleme projesinde değişiklik talep edilmiştir.
Yapının ana giriş rampası değiştirilerek merdiven haline getirilecek, amfi şeklinde yapılan basamaklar kaydırılacaktır. Yüksekliği yüzünden yapının algılanmasında olumsuz etki yaratacak olan taş kaplı betonarme çevre duvarlarının da alçaltılmasının uygun olacağı görüşünü içeren 28.01.2009 tarihli raportör raporu (8) ile konu Sivas Kurulda değerlendirilmiş olup, 30.01.2009 tarih ve 1147 sayılı karar ile çevre duvarı yüksekliğinin proje müellifleri ve danışmanlarının onayı alınarak yapıyı ortaya çıkaracak şekilde yeni bir yorumla hazırlanarak kurula sunulmasından sonra değerlendirilebileceği belirtilmiştir.(9)
Sivas Vakıflar Bölge Müdürlüğünün 25.05.2009 tarih ve 1855 sayılı yazısı (10) ile çevre düzenleme projesinde değişiklik talep edilmiştir.
13.07.2009 tarihli raportör raporu (11) ile konu Sivas Kurulda değerlendirilmiş olup, 20.07.2009 tarih ve 1290 sayılı karar (12) ile 30.01.2009 tarih ve 1147 sayılı kararda belirtilen hususlara uyulmadığı gerekçesi Vakıflar temsilcisi Yakup YILDIRIM`ın muhalefet oyuna karşın uygun görülmemiştir.
Sivas Vakıflar Bölge Müdürlüğünün 25.08.2009 tarih ve 3101 sayılı yazısı (13) ile müze fonksiyonu verilebilmesi içi ön karar alınması istenmiştir.
25,09.2009 tarihli raportör raporu (14) ile konu Sivas Kurulda değerlendirilmiş olup, 03,10.2009 tarih ve 1407 sayılı karar (15) ile müze fonksiyonu için ek bilgi belge istenmiş, çevre duvarı ve bilet gişesi ile ilgili olarak Vakıflar Bölge Müdürlüğünün değerlendirilmesini müteakip kurula sunulmasından sonra değerlendirilebileceği belirtilmiştir.
Sivas Vakıflar Bölge Müdürlüğünün 25.12.2009 tarih ve 4343 sayılı yazısı 16) ile 1407 sayılı karar ile istenilen belgeler kurula sunulmuştur.
12.01.2010 tarih ve 100 sayıda kayıtlı raportör raporu (17) ile konu Sivas Kurulda değerlendirilmiş olup, 15.01.2010 tarih ve 1581 sayılı karar (18) ile müze fonksiyonu verilmesinin uygun olduğu belirtilmiştir.
TMMOB Mimarlar Odası Ankara şubesi Sivas temsilciliğinin 10.03.201*0 tarih ve 2010-30 sayılı yazısı (19) ile çevre duvarı yüksekliğinin azaltılması hususunun kurulda değerlendirilmesi istenmiştir.
12.03.2010 tarih ve 313 sayılı (20) Kurul Müdürü Musa TÖRNÜK imzalı parafsız yazı ile uygulamanın Sivas Kurulun 26.12.2007 tarih ve 724 sayılı kararı doğrultusunda Sivas Vakıflar Bölge Müdürlüğü denetiminde projeye uygun olarak devam ettiği belirtilerek, onaylı projede yapılmak istenen tadilatın proje müellifinin uygun görüşü ve başvurusu halinde değerlendirilebileceği belirtilmiştir.
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün 06.05.2010 tarih ve 95815 sayılı yazısı ile (21) çevre duvarı ve bilet gişesi hakkında bilgi istenmiştir.
Kurul Müdürü Musa TÖRNÜK imzalı 28.06.2010 tarihli bilgi notu (22) hazırlandığı ve bila tarih ve 837 sayılı Kurul Müdürü Musa TÖRNÜK imzalı 28.06.2010 tarihli parafsız yazı (23) ile 03.10.2009 tarih ve 1407 sayılı kurul kararından sonra çevre duvarı ve bilet gişesi ile ilgili mülkiyet sahibi Vakıflar Genel Müdürlüğünce herhangi bir başvuruda bulunulmadığının ifade edildiği görülmüştür.
Mahallinde Yapılan İncelemede:
Çevre duvarı imalatlarının büyük ölçüde tamamlandığı ancak uygulamanın 26.12.2007 tarih ve 724 sayılı kurul kararı eki onaylı projeden farklı;
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu hükümlerine aykırı olacak şekilde
- Duvar kaplamasının 3 cm kalınlığında taraklı traverten olması gerekirken 2 cm kalınlığında düz traverten olarak,
- Yapının güney cephesinde yer alan meydan düz olması gerekirken medreseye doğru, göz ile de anlaşılacak şekilde eğimli olarak,
Uygulamalar yapıldığı görülmüştür.”