Sorumluluk kelimesi günlük hayatta çok sık karşımıza çıkan, kullanılan, duyulan, bilinen kelimeler arasında yer almasına rağmen anlamını bilmeyen ya da bilmek istemeyen kişiler de yok değil maalesef.
Bireylerin öncelikle kendi hayatlarına, sonra da yaşadıkları çevreye karşı üstlenmek zorunda oldukları sorumlulukları vardır. Her ne kadar sorumluluk sahibi olma duygusu insana özgü bir özellik olsa da bunun körelmesi ya da geliştirilmesi insanın kendi elinde olup sorumluluk kavramı her yaş ve her durumdaki birey için farklı anlamlar taşıyabilmektedir. Buna göre sorumluluk, genel manada bir kişinin üzerine düşen görevi yerine getirmesi, başka insanların haklarına ve kararlarına saygı göstermesi, başkalarının haklarını çiğnemeden kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmesi ve kendi davranışının sonuçlarına sahip çıkabilmesidir.
Sorumluluk, bireyin yaş, cinsiyet ve gelişim düzeyine uygun olarak yüklendiği ve yüklenmek zorunda olduğu görevleri layıkıyla yerine getirmesidir ve insanın hayatına yön veren, onu amaçsız yaşamaktan kurtaran bir yol göstericidir. Bu manada sorumluluk denildiğinde akla ödev, görev, yükümlülük, mükellefiyet, mesuliyet gibi benzer anlamlar gelmektedir.
Sorumluluk, akıl sahibi insanlar için çok önemli değerlerden biridir. Çünkü insan bu dünyaya büyük sorumluluklar üstlenerek gelmektedir. Bu nedenle de sorumluluğun öncelikle insanların vicdanlarında yer alması gerekmektedir. Aynı zamanda sorumlulukların yerine getirilmesi dinî bir gerekliliktir de. Her şeyden önce insan Allah’a karşı sorumludur.
İnsan akıl, irade, bilinç sahibidir. Bir işin iyi veya kötü, yanlış veya doğru, günah veya sevap olduğunu fark edecek yeteneğe, akla sahip olması insanı yaptıklarından sorumlu hale getirmektedir. Bu nedenle insan, aklı sayesinde kendisinden istenen emanetlere lâyık olmanın bilincine varabilmeli, farkında olabilmelidir.
İnsanın her şeyden önce kendisine, ailesine, akrabalarına, komşularına içinde yaşadığı canlı ve cansız çevreye, topluma karşı sorumlulukları bulunmaktadır. Sorumluluk; sevmektir, saygı duymaktır, emektir, merhamettir, çalışmaktır, emanete gözü gibi bakmaktır. Her işin en güzelini, en iyisini yapmaktır.
Sorumluluk duygusuna sahip bir insan tüm dikkatini işine verir ve işini en güzel şekilde yapmak, onu olumlu sonuçlandırmak için işe koyulmadan önce düşünerek dikkatli bir şekilde planlar, yeterince bilgi sahibi olmak için kendini geliştirir, oluşabilecek olası olumsuz durumlara karşı gerekli önlemleri de önceden alır, işin sonuçlarını takip eder, bir olumsuzlukla karşılaşıldığında da bunun sorumluluğunu üstlenir ve bundan vicdani olarak rahatsızlık duyar. Sorumluluk duygusuna sahip olmayan bireyler ise bunların hiçbirini umursamazlar.
Sorumluluk duygusu gelişmiş kişiler, üstlerine düşeni yerine getirdikçe mutlu ve huzurlu olurken; sahip olduğu, istifade ettiği, hizmeti ve yetkisi dahilinde bulunan maddî-manevî tüm imkânlardan ve nimetlerden mesul olan insanlar yerine getiremedikleri her mesuliyetten dolayı derin bir huzursuzluk, üzüntü yaşarlar.
Sorumluluk duygusunun gelişmesi, bireyin kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmesi ve kendini ilgilendiren konularda karar verebilmesi bakımından büyük önem taşımaktadır. Kendisine hiç sorumluluk verilmemiş ve her işi başkaları tarafından yapılmış kişilerde kendi kararlarını alabilecek bir özgüven gelişmemiştir. Bu nedenle sorumluluk duygusu da oluşmamıştır. Sorumluluk duygusunun gelişimi özgüveni de beraberinde getirir.
Hak yemeden, yanlış yapmadan, insanca, dürüstçe ve inanç ile yaşamak kendisine yapılmasını istemediklerini karşısındakine reva görmemek, sorumluluklarının idrakinde olabilmek insan olarak ulaşabilecek en yüce makam ve en büyük erdemli davranıştır.
İnsan olmanın onurunu ve sorumluluğunu duyan bireyler hatalarını gözden geçirerek, yeni ve doğru kararlar almalı, hayatında tertemiz sayfalar açmak için çaba göstermeli, insanlık onuruyla bağdaşmayan davranışlardan sakınmalıdır.
Kendisine ve çevresine faydalı olmak, başarılı ve verimli bir hayat yaşamak, ilerlemek ve gelişmek isteyenlere temel bir ihtiyaç olan sorumluluklarının bilinciyle sağlıklı, huzurlu, mutlu… bir hayat yaşamaları dileğimle…